24 Ekim günü dünyanın yer yerindeki üye devletler Birleşmiş Milletler Günü’nü kutlayacak. Bu tarih, BM Sözleşmesi’nin 1945 yılında yürürlüğe girmesinin yıl dönümü. BM Güvenlik Konseyinin beş daimi üyesinin de aralarında bulunduğu üye devletlerin onayladığı bu belge ile Birleşmiş Milletler resmi olarak kurulmuştur. Amacı, İkinci Dünya Savaşı düzeyinde bir çatışmanın önlenmesi için birliğin teşvik edilmesiyle ve hâlâ da öyledir.
BM’ye üye olan kaç ülke vardır?
1945 yılında kurulduğunda BM’nin 51 üye ülkesi vardı. O günden bu yana kuruluş muazzam ölçüde büyümüştür. Bugün 193 üye ülke ile dünyanın en büyük ve en güçlü hükümetler arası kuruluşudur.
BM’nin resmi dilleri hangileridir?
BM’nin merkezi New York’tadır ve Cenevre, Nairobi ve Viyana’da da ana ofisleri bulunmaktadır. Resmi dili ise altı tanedir: Arapça, Çince, İngilizce, Fransızca, Rusça ve İspanyolca.
İster yazılı bir belge söz konusu olsun isterse bir toplantı, BM neredeyse tüm çalışmalarını bu altı dilde aynı anda sunmaya çalışır. Bu büyük işin başarıya ulaşması için kendini adamış mütercim ve tercümanlardan oluşan bir ekip bulunmaktadır.
Yıllar içinde başka birkaç dilin de BM’nin resmi dil statüsüne alınması düşünülmüştür. Bu diller; Bengalce, Hintçe, Malayca, Portekizce, Svahilice ve Türkçedir. BM’de bu dilleri düzenli olarak kullanan birimler vardır. Örneğin UN News (kuruluşun medya şubesi) güncellemelerini Portekizceye çevirmektedir. Ancak yazma aşamasında hâlâ altı resmi dil vardır.
BM ve çeviri
Merkezinde çok dilliliğe bu kadar önem veren BM, her yıl çok büyük miktarda çeviri işi yürütmektedir. BM’nin Metin İşleme Birimleri yılda 450.000 sayfadan fazla çeviri yapmaktadır. Bu metinler altı resmi dilden birinde yazılmamış olabilir ve metinlerin çoğu altı resmi dile çevrilmektedir. Bu itibarla da BM’nin merkezi değerler sisteminin bir parçası olan çok dilliliği teşvik etmesi için büyük ve çeşitlilik içeren bir çeviri biriminin olması gerekmektedir.
BM’de çeviri zorlukları
Elbette bu düzeyde belge çevirisi yanında zorluklarını da getirir. Çevirmenler ve uzman çeviri ile ilgilenen araştırmacılar için hazırlanmış bir forum olan Journal of Specialised Translation, “…çevirmenin politik ve genelde zor kazanılmış bir uzlaşmanın ifadesi olan bilinçli anlaşılmazlık ile asıl metni hazırlayanların kendi ana dillerini kullanmamaları nedeniyle istemeden sebep oldukları anlaşılmazlığı birbirinden ayırmasının…” zorlu bir konu olduğunun altını çiziyor. Ayrıca çevirilerde kesin doğruluğa duyulan büyük ihtiyaç ve kısa teslim süreleri, bunu daha da zorlayıcı bir iş haline getirir.
Dilin önemi
Dil çeşitliliği BM’nin değerler sisteminin öyle bir mihenk taşıdır ki kuruluş 2010 yılında, her yıl yılın geneline dağılmış şekilde ve resmi dillerin her biri için bir tane olmak üzere altı “dil günleri” etkinliği düzenleyeceğini açıkladı.
BM ayrıca 1999 yılından beri bir kişiyi çok dillilik resmi koordinatörü olarak görevlendirmektedir. Bu, “Sekreterlik genelinde çok dillilik ile ilişkili soruların koordinatörü olarak görev yapan üst düzey Sekreterlik yetkilisi”dir.
Diğer uluslararası ve hükümetler arası kuruluşların birçoğu, operasyonlarını daha kolay hale getirmek için bir ya da iki dil kullanmaktadırlar. Örneğin BM’den sonra en büyük uluslararası grup olan İngiliz Milletler Topluluğu, resmi dil olarak sadece İngilizceyi kullanmaktadır. BM’nin çok dilliliğini sürdürme motivasyonuna, uluslararası barış ve güvenlik taahhüdü dayanak oluşturmaktadır. Tek bir dil konuşmaya yönelim, yanlış bir politik mesaj gönderilmesine ve seçilen dili konuşan üye devletlerin kayırıldığı sonucunun çıkarılmasına neden olacaktır. Bu itibarla BM görünümündeki hayret verici çok dilli başarıların devam etmesi olası ve bu da çeviri sektöründe çalışan herkesin bu yılın Birleşmiş Milletler Günü’nde kutlayabileceği bir durum.
Son düşünceler
Sizce BM’nin altı resmi dilde kalması doğru bir karar mı? Daha az mı olmalı? Daha çok mu? Yorum bırakarak görüşlerinizi bize bildirin.
